Η 26η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε το 2007 ως Παγκόσμια Ημέρα Αντισύλληψης με στόχο την ενημέρωση και των δύο φύλων σχετικά με τους διαθέσιμους τρόπους αντισύλληψης καθώς και προστασίας από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Παράλληλα, αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με το δικαίωμα προγραμματισμού της οικογένειας, το δικαίωμα δηλαδή των νέων ζευγαριών να αποφασίσουν ποια είναι η χρονική στιγμή που θέλουν να αποκτήσουν παιδί.
Ως αντισύλληψη ονομάζουμε τη χρήση συγκεκριμένων μεθόδων, σκευασμάτων ή συσκευών που έχουν ως στόχο την πρόληψη ή ελάττωση της πιθανότητας εγκυμοσύνης. Οι τρόποι αντισύλληψης ποικίλλουν, άλλοτε εμφανίζοντας υψηλά και άλλοτε χαμηλά ποσοστά επιτυχίας ανάλογα με το ηλικιακό προφίλ, τις ανάγκες και τις συνήθειες κάθε ατόμου.
Υπάρχουν 3 βασικές κατηγορίες μεθόδων αντισύλληψης:
- Φυσικές μέθοδοι
- Μέθοδοι «φραγμού»
- Ορμονικές μέθοδοι
Με τη φράση “φυσικές μέθοδοι” αναφερόμαστε 1) στη διακεκομμένη συνουσία και 2) στην αποχή ενός ζευγαριού από σεξουαλικές επαφές κατά τις γόνιμες μέρες του κύκλου της γυναίκας.
Η διακεκομμένη συνουσία φημολογείται ότι είναι η αρχαιότερη μέθοδος αντισύλληψης, εμφανίζει όμως πολύ χαμηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας κυρίως λόγω των προσπερματικών υγρών που μπορεί να περιέχουν σπερματοζωάρια.
Η περιοδική αποχή εμφανίζει εξίσου χαμηλή αποτελεσματικότητα καθώς α) είναι αρκετά απαιτητική, δυσκολεύοντας τα ζευγάρια να συμμορφωθούν στην αποχή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και β) είναι χρονοβόρα εφόσον απαιτείται η παρακολούθηση τουλάχιστον 6 κύκλων πριν την εφαρμογή της.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης παρέχουν μηδενική προστασία από τη μετάδοση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, ενώ εμφανίζουν χαμηλή αποτελεσματικότητα αναφορικά με την πρόληψη ανεπιθύμητων κυήσεων.
Οι κυριότεροι μέθοδοι φραγμού είναι το ανδρικό και γυναικείο προφυλακτικό.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι τα προφυλακτικά (ανδρικό και γυναικείο) αποτελούν τις μόνες μεθόδους αντισύλληψης που παρέχουν προστασία από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ενώ την ίδια στιγμή μειώνουν και τον κίνδυνο για την εμφάνιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Το ανδρικό προφυλακτικό αποτελεί την πλέον διαδεδομένη και εύχρηστη επιλογή αντισύλληψης στη χώρα μας. Η σωστή χρήση του ανδρικού προφυλακτικού μπορεί να εξασφαλίσει αποτελεσματικότητα έως και 99%, ενώ αντίστοιχα το γυναικείο προφυλακτικό σημειώνει ποσοστό αποτελεσματικότητας 95%.
Ορμονική αντισύλληψη
Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε στα αντισυλληπτικά χάπια, ένα κράμα οιστρογόνων και προγεστερόνης, που εμποδίζουν την ωορρηξία.
Τα αντισυλληπτικά δισκία μπορούν να μειώσουν τον πόνο και τη ροή του αίματος κατά τη διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου. Επίσης, είναι ικανά να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου των ωοθηκών και της μήτρας.
Στον αντίποδα, η λήψη τους είναι μια διαδικασία που απαιτεί συνέπεια και σταθερότητα. Επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν αύξηση βάρους, ακανόνιστο κύκλο περιόδου, ναυτία και ζαλάδα, ενώ πιο σπάνια μπορεί να προκαλέσουν θρόμβους στο αίμα, υψηλή αρτηριακή πίεση καθώς και εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια.
Για τη λήψη τους είναι απαραίτητη η ιατρική συνταγή εφόσον έχει προηγηθεί λεπτομερής καταγραφή ιατρικού ιστορικού, γυναικολογική εξέταση και διενέργεια αιματολογικών εξετάσεων.
Ενδομήτριο Σπιράλ
Το ενδομήτριο σπιράλ είναι μία μικρή συσκευή σχήματος «Τ», κατασκευασμένη από εύκαμπτο πλαστικό ή συνδυασμό πλαστικού και χαλκού. Δρα ως εμπόδιο στην άνοδο του σπέρματος προς τις σάλπιγγες, δημιουργώντας ένα αφιλόξενο περιβάλλον λόγω των ιδιοτήτων του χαλκού (σπιράλ χαλκού) και της προγεστερόνης (ορμονικό σπιράλ).
Έχει μακρά διάρκεια δράσης -μέχρι και 5 χρόνια- και αποτελεί μια αναστρέψιμη μέθοδο αντισύλληψης αφού μπορεί να αφαιρεθεί ανά πάσα στιγμή.
Το ενδομήτριο σπιράλ εμφανίζει ιδιαίτερα μεγάλα ποσοστά επιτυχίας (999/1000 γυναίκες που χρησιμοποιούν σπιράλ ετησίως θα αποφύγουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη).
Επείγουσα αντισύλληψη
Με τον όρο επείγουσα αντισύλληψη αναφερόμαστε στο χάπι της επόμενης ημέρας, μια μέθοδο που προλαμβάνει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη έπειτα από σεξουαλική επαφή που έλαβε χώρα είτε χωρίς αντισύλληψη ή όταν η αντισυλληπτική μέθοδος που επελέγη δεν λειτούργησε.
Η συγκεκριμένη μέθοδος έχει χρονικό “παράθυρο”, καθώς θα πρέπει να ληφθεί άμεσα μετά την επαφή. Τις πρώτες 24 ώρες η επιτυχία του χαπιού φτάνει το 95%, μετά τις 48 πέφτει στο 85%, ενώ αν ληφθεί μετά από 49 έως 72 ώρες τα ποσοστά αποτελεσματικότητας πέφτουν στο 58%.
Αν και το χάπι της επόμενης μέρας θεωρείται ότι δεν έχει κάποιο σοβαρό κίνδυνο ή παρενέργεια, συχνά είναι τα περιστατικά που γυναίκες αναφέρουν εμετούς, ζάλη αλλά και έντονο αίσθημα κούρασης που ακολουθούνται από έντονους πόνους στο στήθος και πονοκεφάλους. Επίσης σε αρκετές περιπτώσεις εμφανίζονται έντονες διαταραχές στον εμμηνορυσιακό κύκλο, ως εκ τούτου θα πρέπει να λαμβάνεται σε ειδικές περιπτώσεις και πάντα κατόπιν σχετικής ιατρικής συμβουλής.
Χειρουργική στείρωση
Η ανδρική χειρουργική στείρωση, γνωστή ως βαζεκτομή ή απολίνωση σπερματικών πόρων, είναι μια σύντομη και ανώδυνη χειρουργική μέθοδος που πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η βαζεκτομή θεωρείται αναστρέψιμη σε αρκετές περιπτώσεις. Αντίθετα, η γυναικεία χειρουργική στείρωση απαιτεί απολίνωση των σαλπίγγων, ενώ χρειάζεται ολική αναισθησία και μεγαλύτερο χρόνο αποκατάστασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι αναστρέψιμη. Για το λόγο αυτό η χειρουργική στείρωση θα πρέπει να αποτελεί απόλυτα συνειδητή απόφαση.
Όποια και αν θεωρείτε ότι είναι η μέθοδος που ταιριάζει καλύτερα σε εσάς, συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για περισσότερες πληροφορίες και εξατομικευμένες επιλογές.
