Κάθε χρόνο στις 14 Νοεμβρίου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη. Η επιλογή της ημερομηνίας δεν ήταν τυχαία, καθώς αποτελεί την ημερομηνία γέννησης του Frederick Banting, η επιστημονική έρευνα του οποίου, σε συνεργασία με τον Charles Best, οδήγησε τον Οκτώβριο του 1921 στην ανακάλυψη της ινσουλίνης.
Η Παγκόσμια Ημέρα του Διαβήτη στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού σχετικά με την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τη σωστή αντιμετώπισή του.
Υπολογίζεται ότι ο αριθμός ατόμων που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη παγκοσμίως έχει αυξηθεί από 108.000.000 (1980) σε 422.000.000 (2014) και αναμένεται να εκτοξευθεί σε 783.000.000 ασθενείς έως το 2045.
Η νόσος παρουσιάζει μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης σε χώρες της Δύσης (ιδιαίτερα ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2), γεγονός που σχετίζεται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, την έλλειψη άσκησης αλλά και τις διατροφικές επιλογές.
Στη χώρα μας μάλιστα υπολογίζεται σήμερα πως πάνω από 1.000.000 άτομα πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη.
Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Σακχαρώδης Διαβήτης συνδέεται άμεσα με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νεφρικής ανεπάρκειας, καρδιαγγειακών επεισοδίων, μόνιμων βλαβών του αμφιβληστροειδούς καθώς και άλλων σοβαρών επιπλοκών. Χρήζει άμεσης και σοβαρής ιατρικής παρεμβάσεως από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας.
Τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης ταξινομείται στους ακόλουθους τύπους:
- Τύπος 1 ή Ινσουλινοεξαρτώμενος Σακχαρώδης Διαβήτης
Εμφανίζεται συνήθως σε νεότερες ηλικίες και χρήζει άμεσης διερεύνησης και θεραπευτικής παρέμβασης με ινσουλίνη.
- Τύπος 2 ή Μη ινσουλινοεξαρτώμενος Σακχαρώδης Διαβήτης
Αποτελεί τον πιο συχνό τύπο διαβήτη, απαντάται συνήθως σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας (>20 ετών) και χρήζει θεραπευτικής παρέμβασης με αλλαγή τρόπου ζωής, διατροφή, άσκηση και αντιδιαβητικά δισκία ή άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα.
- Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης
- Αλλοι τύποι διαβήτη (MODY, LADA)
Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης
Ως Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης ορίζεται η πάθηση η οποία ανακαλύπτεται κατά τη διάρκεια της κύησης και η οποία χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων και αυξημένα επίπεδα γλυκόζης αίματος.
Η γλυκόζη του αίματος κατά την κύηση αυξάνεται γιατί παρατηρείται έλλειψη της ικανότητας αύξησης της παραγωγής ινσουλίνης, ικανής να αντισταθμίσει τον ρυθμό και τις ανάγκες κατά τη διάρκεια της κύησης, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ινσουλινοαντοχή, δηλαδή την αντίσταση των κυττάρων του οργανισμού στη δράση της ινσουλίνης.
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης
- Τυχαία αυξημένη τιμή μέτρησης σακχάρου
- Ηλικία > 30 ετών
- Προηγηθείσα κύηση νεογνού > 4kg
- Κληρονομικό ιστορικό Σακχαρώδη Διαβήτη
- Προηγηθείσα κύηση με Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης
- Ιστορικό μειωμένης ανοχής στη γλυκόζη (IGT)
- Φυλή
- Παχυσαρκία
- Ιστορικό συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOs)
- Ιστορικό ανεξήγητου προηγηθέντος ενδομήτριου θανάτου
Πως γίνεται η διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης
- Με σκοπό την έγκαιρη και αποτελεσματική διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης, όλες οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε μέτρηση σακχάρου κατά την αρχόμενη φάση της κύησης.
- Διενεργείται η καμπύλη σακχάρου (OGTT) με τη χορήγηση 75gr. γλυκόζης από το στόμα και μέτρηση των τιμών γλυκόζης στο αίμα σε χρόνους 0’, 60’, 120’ λεπτά μετά τη χορήγησης της γλυκόζης.
Η καμπύλη σακχάρου διενεργείται σε όλες τις εγκύους μεταξύ των εβδομάδων 24η-28η κύησης.
Σε περιπτώσεις ύπαρξης παραγόντων κινδύνου, η καμπύλη διενεργείται νωρίτερα (10η-14η εβδομάδα κύησης).
Με βάση την τιμή σαχκάρου αλλά και αξιολογώντας το ιστορικό της εγκύου, τους παράγοντες κινδύνου και τις τιμές σακχάρου στη δοκιμασία γλυκόζης, ο ενδοκρινολόγος θα θέσει τη διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης και θα προτείνει το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα και τρόπο παρακολούθησης.
Γιατί είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης είναι μια πολύ σοβαρή πάθηση, η οποία εμφανίζει αυξημένο αριθμό επιπλοκών τόσο για το έμβρυο όσο και για τη μητέρα. Απαιτείται η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπισή του προκειμένου να μειωθεί το ρίσκο επιπλοκών.
Οι συνηθέστερες επιπλοκές είναι οι εξής:
Για το έμβρυο/νεογνό
- Ανωμαλίες ανάπτυξης
- Αυξημένο ρίσκο αποβολών
- Παθολογική ανάπτυξη-μακροσωμία (αυξημένο μέγεθος/σωματικό βάρος εμβρύου)
- Υποξία
- Υπερινσουλινισμός
- Αναπνευστική δυσχέρεια-ανωριμότητα πνευμόνων
- Υπερχολερυθριναιμία
- Υπογλυκαιμία
- Προωρότητα
Για τη μητέρα
- Προεκλαμψία
- Επιπλοκές τοκετού
- Δυστοκία
- Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης σε ποσοστό 9% μπορεί να παραμείνει και μετά το πέρας της κύησης ως διαβήτης και σε ποσοστό 22% ως μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη (IGT).
Διαχείριση του Σακχαρώδους Διαβήτη Κύησης
- Αλλαγή τρόπου ζωής (lifestyle modification)
Άσκηση/περπάτημα (εφόσον το επιτρέπει ο θεράπων γυναικολόγος): η άσκηση στοχεύει στην ελάττωση της ινσουλινοαντοχής και στην ταχύτερη επίτευξη σωστής γλυκαιμικής ρύθμισης
- Διατροφή
Απαιτείται ισορροπημένο, εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής, το οποίο παρέχει επαρκή θερμιδική κάλυψη αναγκών αλλά και την επίτευξη των γλυκαιμικών στόχων, ώστε να υποστηρίξει μια υγιή κύηση και αύξηση βάρους. Η διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει το προβλεπόμενο ποσοστό υδατανθράκων, φυτικών ινών και πρωτεϊνών.
- Καθημερινός αυτοέλεγχος σακχάρου και καταγραφή τιμών (ημερολόγιο αυτοελέγχου)
- Επίτευξη γλυκαιμικών στόχων
Σάκχαρο νηστείας ≤ 92
Σάκχαρο 1 ώρα μετά το γεύμα ≤ 130
Σάκχαρο 2 ώρες μετά το γεύμα ≤ 115
- Εξέταση ούρων-έλεγχος κετονουρίας
- Μηνιαίος ενδοκρινολογικός έλεγχος και τροποποίηση συστάσεων όπου χρειάζεται
- Σε περίπτωση μη επίτευξης γλυκαιμικών στόχων πραγματοποιείται έναρξη ενδεδειγμένης ινσουλινοθεραπείας
- Οδηγίες τόσο για τον τοκετό όσο και για την «μετά τον τοκετό» περίοδο
Συστήνεται η επαναληπτική δοκιμασία γλυκόζης 6-8 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Δίνονται αναλυτικές οδηγίες από τον ενδοκρινολόγο σχετικά με τα αποτελέσματα της καμπύλης, καθώς και τον τρόπο ελέγχου και διαχείρισης του σακχάρου, ώστε να προληφθεί ο κίνδυνος εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακής νόσου ή μεταβολικού συνδρόμου στο μέλλον.
Προυπάρχων Σακχαρώδης Διαβήτης
Πρόκειται για διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, η οποία έχει εκδηλωθεί πριν την κύηση, είτε με τη μορφή του Ινσουλινοεξαρτώμενου Διαβήτη (ΣΔ τύπου 1) ή με τη μορφή του Μη-ινσουλινοεξαρτώμενου Διαβήτη (ΣΔ τύπου 2).
Στις γυναίκες με προϋπάρχοντα ΣΔ τύπου 1 ή ΣΔ τύπου 2 συστήνεται η εξατομικευμένη προγεννητική συμβουλευτική, με στόχο τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου και τη μείωση του σοβαρού κινδύνου επιπλοκών, τόσο για την υγεία του εμβρύου όσο και της μητέρας.
Απαιτείται σωστός προγραμματισμός πριν τη σύλληψη, ενημέρωση και συχνή παρακολούθηση κατά τη διάρκεια της κύησης από ομάδα εξειδικευμένων ιατρών (γυναικολόγος, ενδοκρινολόγος, διατροφολόγος) με στόχο την επίτευξη του αποδεκτού γλυκαιμικού ελέγχου.
Ειδικότερα συστήνεται ΠΡΙΝ τη σύλληψη:
- Ρύθμιση σωματικού βάρους, άσκηση και διατροφολογική παρέμβαση
- Επίτευξη γλυκαιμικών στόχων
Σάκχαρο νηστείας 80-100mg/dl
Σάκχαρο 2 ώρες μετά το γεύμα < 140
Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1c ≤ 6% ή σε κάποιες περιπτώσεις υπογλυκαιμιών ≤ 7%
- Διακοπή ή τροποποίηση φαρμακευτικής αγωγής ή αλλαγής σε αντλία ινσουλίνης
- Σε περίπτωση αγωγής ΣΔ με αντλία ινσουλίνης απαιτείται σωστή ρύθμιση δόσεων ώστε να επιτευχθεί ο κατάλληλος γλυκαιμικός έλεγχος.
